Volgende week opent in Antwerpen de boekenbeurs. In het Neteland en de Kempen zijn er bovendien heel wat lokale boekenbeurzen. Een ganse week belichten we hier op de website enkele waardevolle titels.

Het eerste boek dat we belichten is er een van de hand van Caroline Haverans. Ze schreef een boek over de 2 autistische zonen van actrice Lea Witvrouwen (Benidorm Bastards) uit Olen.

Kathleen Helsen: "Caroline Haverans is niet enkel jarenlang mijn persoonlijke medewerkster geweest, na haar uren werkte zij ook als journaliste. Nu verschijnt haar eerste boek: 'In de Coulissen', dat op de Boekenbeurs zal worden voorgesteld.

In dit boek tekent Caroline de levenswandel op van Lea Witvrouwen, ook gekend als Lea Schepers, de actrice bekend van haar rol in Benidorm Bastards, het populaire en veelgeprezen programma waarin senioren de draak steken met alles en iedereen.

Achter haar jarenlange kundige en vrolijke acteerwerk zit een persoonlijk leven waarover ze nu voor het eerst getuigt. Haar twee (inmiddels volwassen) zonen hebben autisme. Hoe ze haar leven lang voor hen en hun vader zorgde en er verdriet én vreugde mee beleefde, vertelt ze openhartig en rechtuit. Een aangrijpend portret van een moedige en levenslustige vrouw die met vallen en opstaan lief en leed beleeft, uitgegeven bij Uitgeverij Vrijdag.

Op zaterdag 3 november vindt op de boekenbeurs een themadag rond ouderschap plaats. Op de boekenverdieping zijn er dan tal van activiteiten rond verschillende onderwerpen die iets met ouderschap te maken hebben, steeds n.a.v. recente boeken.

Lea Witvrouwen neemt om 14.30u deel aan een interview waarin autisme centraal staat. Rond 15.30u is er een signeersessie aan de stand van Uitgeverij Vrijdag, waar ook Caroline met plezier jullie exemplaar zal tekenen. Tenslotte nog even dit: Het boek kost 17,90 euro en is verkrijgbaar via de website van Uitgeverij Vrijdag op of in de boekhandel.

Hoe kwam Caroline ertoe dit verhaal op te schrijven? Zal ze vanaf nu nog meer boeken schrijven? Ik vroeg het haar op de man af.

Hoe ben je zelf het verhaal van Lea op het spoor gekomen?

Voor de Kempense cultuurkrant Suiker had ik begin dit jaar een interview met Lea over de Emmy Award voor het verborgen-cameraprogramma Benidorm Bastards. Lea taterde er enthousiast op los. Toen ik haar vroeg of ze kleinkinderen heeft die trots opkijken naar hun humoristische oma, werd het stil. Ze vertelde dat haar twee volwassen zonen autisme hebben en dat ze wellicht nooit kleinkinderen zal hebben. Ze vroeg me stellig om daarover niets te schrijven. Haar zonen houden niet van media-aandacht. Bovendien wilde ze op dat moment niet dat mensen Lea Schepers - de rol die ze speelde in de Bastards - anders zouden bekijken. In het tv-programma is Lea brutaal en grappig. Autisme paste volgens haar niet in haar leven als Bastard.

Haar verhaal trof me. Ik had nooit gedacht dat er een heel ander leven schuilde achter de immer vrolijke dame. Na het interview bleven we nog lang napraten, over Lea's andere leven. Over een zorgzame moeder die elke dag in de bres springt voor haar zonen; over de nood aan hulpverlening; over Lea's acteercarrière als uitlaatklep voor de zorgen thuis. 'Ik kan er een boek over schrijven, Caroline,' zei ze me. En ik spoorde haar aan dat te doen. Intussen is de aandacht voor Lea's televisiepersoonlijkheid bekoeld. Voor haar mag het doek vallen en mogen mensen weten wie Lea Witvrouwen werkelijk is, op de scène, maar zeker ook ernaast, in de coulissen.

Wat was de aanzet om dit boek te schrijven? Wilde je een maatschappelijk probleem aankaarten of waren er andere motieven?

Door mijn job als medewerkster van Kathleen Helsen werd ik geconfronteerd met leerlingen die ontwikkelingsstoornissen hebben. Ik leerde bij over ADHD, autisme, dyslexie, hoogbegaafdheid en Gilles de la Tourette om er enkele te noemen. Door de jaren heen is er vanuit het onderwijsbeleid aandacht gekomen om deze leerlingen de gepaste onderwijssetting te geven. Onderwijs is in volle beweging om in te spelen op de leerzorgen van kinderen.

Maar Lea's zonen hadden de schoolbanken al een hele tijd verlaten, toen de diagnose van autisme kwam. Zij zaten in een volgend stadium, dat van zelfstandig wonen en werken. De nood aan informatie over hoe om te gaan met volwassen mensen met autisme is groot, niet alleen thuis maar ook op de werkvloer. Samen met onderwijs is werk immers een belangrijke sleutel tot sociale inclusie. Overtuigd van het belang van aandacht voor autisme op de werkvloer en op gebied van zelfstandig wonen, wilde ik mee mijn schouders zetten onder het boek.

Wat maakt het boek speciaal?

Het heeft niet de intentie om een wetenschappelijk boek te zijn. Het is een levensverhaal over een gezin waarin autisme de hoofdrol speelt. Net zoals Lea twee levens heeft geleid, heeft het boek twee verhaallijnen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: Lea's gezinsleven en theater. Gezinnen zoals dat van Lea zijn er veel. Ouders van kinderen met autisme hebben elkaar nodig, om elkaar te helpen en om van elkaar te leren. Met haar boek wil Lea mensen in dezelfde situatie een hart onder de riem steken.

Wat uit haar levensverhaal raakte je het meest?

Opvallend in Lea's verhaal is de late diagnose van autisme. Haar twee zonen waren 23 en 32 jaar. Al die tijd hebben ze hun autisme verborgen kunnen houden. In hun ontwikkeling vertoonden ze af en toe vreemde gedragingen, maar niet uitgesproken bizar. Alle twee behaalden ze zonder veel moeilijkheden een diploma hoger onderwijs. Door hun normale tot hoogbegaafdheid wisten ze hun tekorten te camoufleren. Tot het moment dat ze werk gingen zoeken en alleen gingen wonen. Autisme heeft vele gezichten. Vaak wordt het beeld opgehangen van de vioolvirtuoos of de jongen met een mentale achterstand die uit de bol gaat. Maar autisme is zoveel meer. De jongens van Lea behoren niet tot één van beide categorieën. Toch is hun autisme altijd en even sterk aanwezig. Zonder begeleiding redden ze het niet. Precies die onzichtbare handicap maakt de strijd voor hulpverlening hard.

Je bent helemaal in het verhaal van Lea Witvrouwen meegegaan. Was het moeilijk om het evenwicht te bewaren tussen luisterend oor en schrijfster?

Het ging een beetje vanzelf. We hebben uren met elkaar gepraat. De emoties speelden vaak pingpong. Me helemaal inwerken in Lea's leven was nodig om haar verhaal te kunnen neerpennen.

Hoe lang heb je aan dit boek geschreven?

Alles bij elkaar genomen heb ik er drie maanden voltijds aan gewerkt. Enerzijds waren er onze babbels, anderzijds was er het omzetten van die info naar een samenhangend verhaal.

Ging je vroeger als kind zelf vaak naar de boekenbeurs?

Samen met mijn leesgrage ouders heb ik de boekenbeurs bezocht. Ik vond het een indrukwekkende ervaring om die ontelbare boeken in één ruimte samen te zien. Maar evenveel plezier haal ik uit kleine boekenverkopen waar het als het ware snuisteren is naar interessant leesvoer.

Kijk je uit naar de signeersessie op de boekenbeurs?

Jazeker! Ik kijk ernaar uit om vele interessante mensen te ontmoeten, om bij te leren over de boekenwereld, om kritische reacties over het boek te horen. Maar eerlijk gezegd, ik ben ook wel een beetje zenuwachtig: daar staan we dan tussen al die vele grote auteurs.

Heb je de schrijfmicrobe te pakken? Mogen we nog meer boeken van jou verwachten?

Schrijven heb ik altijd heel graag gedaan, eender welk soort tekst. Als journalist geniet ik ervan om stukjes te maken: van louter objectieve nieuwsitems tot gezellige reportages waarin je loos kan gaan. Een boek schrijven, vond ik een hele leerrijke ervaring. Tegelijk vergt het heel wat tijd en de omstandigheden om er 100% voor te kunnen gaan, moeten ook meezitten. Maar als er zich een mooie kans en uitdaging aandient, zal ik die met veel goesting en interesse grijpen en aangaan.

(Foto: Bart Van der Moeren)

Een eerste kennismaking

Bent u al benieuwd naar het verhaal van Lea Witvrouwen? Hieronder kan je de smaak al te pakken krijgen.

'Ik ben Lea, actrice, maar eerst en vooral moeder van twee volwassen zonen met een autismespectrumstoornis: het syndroom van Asperger.' Met die woorden startte ik mijn eerste lezing bij de Vlaamse Vereniging Autisme. Ze zijn de synopsis van mijn leven en van dit boek. Autisme is mijn compagnon de route, jarenlang zonder het te weten, vandaag onmiskenbaar aanwezig. Het heeft mijn leven en dat van mijn gezin richting gegeven. Niet altijd op de manier waarop ik het uitgestippeld had. Het was een bewogen reis, met onderweg heel wat obstakels.

De tocht heeft een zodanige impact op mijn gezin gehad dat ik besloot mijn ervaringen neer te schrijven. Het is een levensverhaal geworden. Over leven met een autistisch gezin, en over mijn andere leven, toneel. Het ene schermde ik resoluut af van het andere. Toch was dat ene onlosmakelijk verbonden met dat andere. Theater was mijn energiebron, mijn levenselixir om de problemen thuis de baas te blijven. Humor is de rode en tegelijk frele draad in mijn leven.

Autisme heeft mij keuzes doen maken. Een daarvan is dat ik me voluit wil inzetten voor mijn zonen. Het is mijn levensdoel om hun leven zo aangenaam mogelijk te maken. Daarom vind ik de tijd rijp om uit de kast te komen. Ik wil het ene leven niet langer verstoppen voor het andere. Dat staaft mijn keuze voor dit boek. Mensen met autisme zijn geen aandachtstrekkers.

Dat wil niet zeggen dat ze geen aandacht verdienen. Net zoals vele andere kinderen, jongeren en volwassenen met een (andere) ontwikkelingsstoornis. Ook al zijn er door de samenleving tal van waardevolle stappen voorwaarts gezet, de weg naar adequate hulpverlening loopt niet altijd vlak en rechtdoor. Dat maakt de eindbestemming van onze reis zo diffuus: zal er een setting zijn waarin onze kinderen geholpen worden wanneer hun ouders er straks niet meer zijn? In afwachting van een antwoord kunnen we niet anders dan onze ervaringen delen en krachten bundelen, om samen van negatieve verhalen positieve te maken.

Over autisme is al veel inkt gevloeid. De toelichting achteraan dit boek gaat, zonder helemaal volledig te willen zijn, dieper in op de ontwikkelingsstoornis. Om de leesbaarheid van dit boek te vergroten, heb ik ervoor gekozen om de verzamelnaam 'autisme' te gebruiken in plaats van de wetenschappelijk correcte naam autismespectrumstoornis of ASS.

Dit boek bekijkt mijn leven door mijn persoonlijke bril. Dat heeft misschien tot gevolg dat ik soms cru, hard en egoïstisch uit de hoek kom. Het is allerminst mijn bedoeling om iemand te kwetsen. Ik heb ernaar gestreefd om mijn gevoelens en gedachten eerlijk te beschrijven zoals ik ze ervaren heb. Om de privacy van mijn zonen en hun vader te respecteren, zijn de namen in dit boek fictief.

Graag wil ik mijn zonen bedanken voor wie ze zijn. Ze zijn buitengewoon eigenaardig. Zonder hun toelating was dit boek er niet geweest. Hun vele schrijfsels die ik heb bewaard, vormden een leidraad voor dit verhaal. Ook heel veel dank aan iedereen die, op zijn of haar heel eigen manier, zijn of haar steentje heeft bijgedragen aan de realisatie van dit open(d)(b)oek.

K. Helsen interview.